ড° ভূপেন হাজৰিকা

(১৯২৬-২০১১)

ভূপেন হাজৰিকা অসমৰ এক কিংবদন্তি সংগীতজ্ঞ, গীতিকাৰ, কবি, চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতা আৰু সাংস্কৃতিক কৰ্মী আছিল। তেওঁৰ জন্ম হৈছিল ১৯২৬ চনৰ ৮ ছেপ্টেম্বৰত অসমৰ শদিয়াত। তেওঁৰ সংগীত আৰু কলাত্মক প্ৰতিভাই অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যক বিশ্বৰ দৰবাৰত প্ৰতিষ্ঠিত কৰিছে। ভূপেন হাজৰিকাই অসমীয়া সংগীতৰ জগতখনক এক নতুন দিশ দিছিল, তেওঁৰ গীতৰ মাজেৰে মানৱতা, সমাজবাদ, আৰু প্ৰকৃতি প্ৰেমৰ কথা ফুটি উঠিছিল।

জীৱন আৰু শিক্ষা

ভূপেন হাজৰিকাৰ পিতৃ নীলকান্ত হাজৰিকা আৰু মাতৃ শান্তিপ্ৰিয়া হাজৰিকা। তেওঁৰ প্ৰাৰম্ভিক শিক্ষা গুৱাহাটীৰ বালিগাঁৱত হৈছিল। পিছত তেওঁ বেনাৰস হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ৰাজনীতি বিজ্ঞানত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে আৰু কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৫২ চনত “Proposals for Preparing India’s Basic Education to use Audio-Visual Techniques in Adult Education” শীৰ্ষক বিষয়ত গৱেষণা কৰি ডক্টৰেট ডিগ্ৰী অৰ্জন কৰে। তেওঁৰ শিক্ষাগত প্ৰতিভাই তেওঁৰ সংগীত আৰু সাহিত্যিক জীৱনকো সমৃদ্ধ কৰিছিল।

সংগীত জগতত অৱদান

ভূপেন হাজৰিকাই অসমীয়া, বাংলা, হিন্দী আদি ভাষাত গীত ৰচনা আৰু গায়ন কৰিছিল। তেওঁৰ গীতসমূহত অসমৰ লোকসংগীতৰ প্ৰভাৱ স্পষ্টকৈ দেখা গৈছিল। “মানুষ মানুষেৰ জন্য”, “বিচাৰি কোন দেশে গেলি”, “দিল হুম হুম কৰে” আদি গীতবোৰে তেওঁক জনপ্ৰিয়তাৰ শিখৰত উঠাই নিছিল। তেওঁৰ গীতৰ মাজেৰে সমাজৰ বিভিন্ন সমস্যা, মানৱতা আৰু একতাৰ কথা ব্যক্ত হৈছিল।

চলচ্চিত্ৰ জগতত অৱদান

ভূপেন হাজৰিকাই সংগীতৰ লগতে চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণৰ ক্ষেত্ৰতো উল্লেখযোগ্য অৱদান আগবঢ়াইছিল। তেওঁৰ চলচ্চিত্ৰ “শকুন্তলা”, “ইন্দ্ৰমালতী”, “মিৰা” আদিয়ে অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ জগতত নতুন পৰিচয় দিছিল। তেওঁৰ চলচ্চিত্ৰসমূহত অসমৰ সংস্কৃতি, ইতিহাস আৰু লোককথাৰ প্ৰতিফলন ঘটিছিল।

সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক কৰ্ম

ভূপেন হাজৰিকা কেৱল সংগীতজ্ঞ নাছিল, তেওঁ এজন সমাজ সংস্কাৰকো আছিল। তেওঁৰ গীত আৰু কথামালাই সমাজৰ অসাম্য, শোষণ আৰু বিভেদৰ বিৰুদ্ধে সোচ্চাৰ হৈছিল। তেওঁ অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যক বিশ্বৰ দৰবাৰত প্ৰতিষ্ঠিত কৰিবলৈ আজীৱন প্ৰচেষ্টা চলাই গৈছিল।

পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান

ভূপেন হাজৰিকাই অসংখ্য পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান লাভ কৰিছিল। তেওঁক ১৯৭৫ চনত সংগীত নাটক একাডেমী বঁটা, ১৯৯২ চনত দাদাচাহেব ফাল্কে বঁটা, আৰু ২০১৯ চনত ভাৰতৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান ভাৰত ৰত্নেৰে সন্মানিত কৰা হৈছিল। তেওঁৰ অৱদানক সদায় স্মৰণ কৰি অসমীয়া সংস্কৃতিৰ ইতিহাসত তেওঁক এক অমৰ স্থান দিয়া হৈছে।

মৃত্যু

ভূপেন হাজৰিকাৰ মৃত্যু হৈছিল ২০১১ চনৰ ৫ নৱেম্বৰত। তেওঁৰ মৃত্যুৱে অসমৰ সংগীত জগতখনক এক অপূৰণীয় ক্ষতি কৰিলে। কিন্তু তেওঁৰ গীত, কবিতা আৰু চলচ্চিত্ৰসমূহে তেওঁক আমাৰ মাজত জীয়াই ৰাখিছে। তেওঁৰ সৃষ্টিসমূহে প্ৰতিটো অসমীয়াৰ হৃদয়ত এক সুদৃঢ় স্থান দখল কৰি আছে।

চলচ্চিত্ৰসমূহ

1. ইন্দ্ৰমালতী (১৯৫৯)
   ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
   টোকা: অসমীয়া চলচ্চিত্ৰত তেওঁৰ প্ৰথম সংগীত পৰিচালনা।
2. শকুন্তলা (১৯৬১)
   ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
   টোকা: এই ছবিৰ সংগীতত তেওঁক ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত চিনাকি কৰাই দিয়ে।
3. প্ৰতিধ্বনি (১৯৬৪)
   ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
4. লাটি-ঘাটি (১৯৬৬)
   ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
5. চিক্ মিক্ বিজুলী (১৯৬৯)
   ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
6. অৰণ্য (১৯৭০)
   ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
7. ফৰ হুৱম দ্য সান শাইনছ (১৯৭৪) (ডকুমেণ্টৰী)
   ভূমিকা: পৰিচালক আৰু সংগীত পৰিচালক
8. চামেলী মেমচাহাব (১৯৭৫)
   ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
9. মেৰা ধৰম মেৰী মা (১৯৭৬) (হিন্দী)
   ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
10. স্বীকাৰোক্তি (১৯৮৬)
    ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
11. এক পল (১৯৮৬) (হিন্দী)
    ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
12. মিৰা (১৯৯১)
    ভূমিকা: পৰিচালক, সংগীত পৰিচালক, অভিনেতা
    টোকা: তেওঁৰ দ্বাৰা পৰিচালিত এখন গুৰুত্বপূৰ্ণ অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ।
13. ৰুদালী (১৯৯৩) (হিন্দী)
    ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
    টোকা: এই ছবিৰ সংগীতত তেওঁক ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটাৰে সন্মানিত কৰে।
14. দৰ্মা (১৯৯৭) (হিন্দী)
    ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
15. গজগামিনী (২০০৩) (হিন্দী)
    ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
16. চিঞৰ (২০০৪) (অসমীয়া)
    ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক
17. মৃত্যুঞ্জয় (২০১২) (অসমীয়া)
    ভূমিকা: সংগীত পৰিচালক (মৰণোত্তৰভাৱে মুক্তি পায়)

ড° ভূপেন হাজৰিকাই লাভ কৰা বঁটাসমূহ

1. ১৯৫৫: অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ বঁটা (শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালক)
   – অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ পিয়লী ফুকনৰ সংগীতৰ বাবে।
2. ১৯৬০: অসম ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ বঁটা (শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালক)
   – শকুন্তলা চলচ্চিত্ৰৰ বাবে।
3. ১৯৭৫: পদ্মশ্ৰী
   – ভাৰতৰ চতুৰ্থ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান, অসমীয়া সংস্কৃতিৰ প্ৰচাৰৰ বাবে।
4. ১৯৭৭: ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা (শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালক)
   – অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ চামেলী মেমচাহেবৰ বাবে।
5. ১৯৭৯: সংগীত নাটক একাডেমি বঁটা
   – ভাৰতৰ সৰ্বোচ্চ সঙ্গীত সন্মান, অসমীয়া লোকসংগীতৰ উন্নয়নৰ বাবে।
6. ১৯৮৭: অসম ৰত্ন
   – অসমৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান, অসমীয়া সংস্কৃতিত তাৰ অবদানৰ স্বীকৃতি।
7. ১৯৯২: দাদাচাহেব ফাল্কে বঁটা (জীৱনজোৰা সাধনা)
   – ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰলৈ অবদানৰ বাবে, অসমীয়া চলচ্চিত্ৰকো ইয়াত গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল।
8. ১৯৯৩: পদ্মভূষণ
   – ভাৰতৰ তৃতীয় সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান।
9. ২০০১: সংগীত নাটক অকাডেমি ফেলশ্বিপ (ৰত্ন সদস্য)
   – সংগীত নাটক একাডেমীৰ সৰ্বোচ্চ সন্মান।
10. ২০০৯: অসম সাহিত্য সভাৰ সাংস্কৃতিক বঁটা
    – অসমৰ মুখ্য সাহিত্য প্ৰতিষ্ঠানৰ পৰা সাংস্কৃতিক অবদানৰ বাবে সন্মান।
11. ২০১১: পদ্মবিভূষণ (মৰণোত্তৰ)
    – ভাৰতৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান, মৃত্যুৰ পিছত প্ৰদান কৰা হৈছিল।
12. ২০১৯: ভাৰতৰত্ন (মৰণোত্তৰ)
    – ভাৰতৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান, তেওঁৰ সংগীত আৰু সাংস্কৃতিক অবদানৰ স্বীকৃতি।